Τρίτη 5 Μαΐου 2009

Οστεοαρθρίτιδα

Η οστεοαρθρίτιδα είναι μια χρόνια ρευματική πάθηση που εντοπίζεται σε αρθρώσεις των άνω και κάτω άκρων και της σπονδυλικής στήλης. Σύμφωνα με το Ελληνικό Ίδρυμα Ρευματολογικών Ερευνών με τον όρο ρευματικές αναφερόμαστε στις παθήσεις του μυοσκελετικού συστήματος και του συνδετικού ιστού, δηλαδή των αρθρώσεων, των τενόντων, των μυών και των οστών, που δεν προέρχονται από τραυματισμό ή από χειρουργική επέμβαση. Πολύς κόσμος συγχέει την οστεοαρθρίτιδα με τα "ρευματικά" ή τα "αρθριτικά", οι όροι αυτοί όμως χρησιμοποιούνται λανθασμένα καθώς αντιπροσωπεύουν μόλις δυο από τις 200 περίπου ρευματικές παθήσεις.

Οι αρθρώσεις αποτελούνται από δυο οστά, τα οποία καλύπτονται στις άκρες τους από ένα μαλακό και λείο στρώμα, τον αρθρικό χόνδρο, ο οποίος συμβάλλει στην απορρόφηση των δυνάμεων που ασκούνται σε αρθρώσεις που δέχονται βάρος, όπως π.χ. στο γόνατο και στο ισχίο, και την προστασία των οστών από την τριβή και τη φθορά κατά την κίνηση των αρθρώσεων. Μέσα στην άρθρωση παράγεται ένα "λιπαντικό" που την προστατεύει, το αρθρικό υγρό. Αρχικά στην οστεοαρθρίτιδα, ο αρθρικός χόνδρος αφυδατώνεται, λεπταίνει και σπάει με αποτέλεσμα να εμφανίζεται σταδιακά το κόκαλο από κάτω. Τότε το κόκαλο αρχίζει να τρίβεται, γίνεται λείο και σκληρό και σχηματίζονται μικρές οστικές προεξοχές, τα οστεόφυτα, τα οποία περιορίζουν το εύρος της κίνησης στην άρθρωση. Κακώς έχει επικρατήσει τα οστεόφυτα να λέγονται και άλατα καθώς πολλοί θεωρούν υπεύθυνη για την εμφάνιση τους τη διατροφή. Μια απλή ακτινογραφία παρουσιάζει τη μείωση του διαστήματος μεταξύ των οστών λόγω καταστροφής του χόνδρο.

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα στην Ελλάδα, η οστεοαρθρίτιδα αποτελεί το τρίτο κατά σειρά συχνότητας αίτιο μακροχρόνιας λειτουργικής ανικανότητας με πρώτο τις υπόλοιπες ρευματικές παθήσεις και δεύτερο τις καρδιαγγειακές παθήσεις. Παρατηρείται συχνότερα στην σπονδυλική στήλη, το γόνατο, τα χέρια και το ισχίο. Το γυναικείο φύλο, η ηλικία άνω των 50 ετών, η παχυσαρκία και το χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης αποτελούν τους κυριότερους παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση της οστεοαρθρίτιδας στην Ελλάδα. Τα κύρια συμπτώματα είναι ο πόνος που επιδεινώνεται με την κίνηση ή τη φόρτιση της άρθρωσης και η δυσκαμψία, μετά από ακινησία ή το πρωί, η οποία διαρκεί λίγο. Σε προχωρημένο στάδιο, η άρθρωση παρουσιάζεται διογκωμένη και σκληρή λόγω των οστεόφυτων ενώ είναι πιθανό να υπάρξει παραμόρφωση και λειτουργικός περιορισμός της.

Θεραπεία με την έννοια της ίασης και της αποκατάστασης των βλαβών δεν υφίσταται στην οστεοαρθρίτιδα. Η συμπτωματική θεραπεία μπορεί να χωριστεί σε τρεις βασικούς στόχους, οι οποίοι όμως είναι αλληλένδετοι: α) την ανακούφιση του ασθενή από τα συμπτώματα του, β) την εμπόδιση ή επιβράδυνση της περαιτέρω καταστροφής της άρθρωσης και γ) την εκπαίδευση του ασθενή να αντιμετωπίζει μόνος του τα συμπτώματά του. Ένας ρευματολόγος ιατρός θα πρέπει να εξετάσει την άρθρωση και να καθορίσει το πλάνο της θεραπείας του ασθενή. Η φαρμακευτική αντιμετώπιση της οστεοαρθρίτιδας περιλαμβάνει από απλά αναλγητικά μέχρι εγχύσεις μέσα στην άρθρωση ουσιών καταπραϋντικών ή διατήρησης και αναπλήρωσης του αρθρικού υγρού και του χόνδρου της άρθρωσης. Εξίσου σημαντικό ρόλο στην πορεία της πάθησης μπορεί να παίξει ένας διαιτολόγος. Πολλοί άνθρωποι ανησυχούν όταν σηκώνουν βαριά αντικείμενα, λίγοι όμως αντιλαμβάνονται τη διαρκή επιβάρυνση των αρθρώσεων τους από την καθημερινή μεταφορά του σωματικού βάρους τους.

Η φυσικοθεραπεία χρησιμοποιεί αντιφλεγμονώδη μέσα (υπέρηχο, laser, διαθερμία, κτλ) για να καταπραΰνει τα συμπτώματα του ασθενή σε περιόδους έξαρσης τους. Όταν τα συμπτώματα έχουν ηρεμήσει, ο φυσικοθεραπευτής χορηγεί πρόγραμμα ασκήσεων και οδηγιών που θα πρέπει να ακολουθήσει ο ασθενής. Η τακτική άσκηση αποσκοπεί στη διατήρηση της κινητικότητας της άρθρωσης, έτσι ώστε να μην υπάρχει λειτουργικός περιορισμός της, και τη μυϊκή ενδυνάμωση της περιοχής για να στηρίζεται και να προστατεύεται η άρθρωση από περαιτέρω φθορά. Οι ασκήσεις δε θα πρέπει να προκαλούν έξαρση των συμπτωμάτων και μετά θα πρέπει να ακολουθεί περίοδος ξεκούρασης και χρήση κρύων επιθεμάτων. Ο ασθενής θα πρέπει να μάθει να αποφεύγει κινήσεις ή οτιδήποτε άλλο προκαλεί τα συμπτώματά του, όπως π.χ. οι παρατεταμένες στάσιμες θέσεις κατά τις οποίες μειώνεται το αρθρικό υγρό στην άρθρωση και προκαλεί πόνο και περαιτέρω φθορά. Ο ασθενής ίσως χρειαστεί να τροποποιήσει και να προσαρμόσει την εργασία του εφόσον εργάζεται ακόμα και να χρησιμοποιήσει βοηθήματα όπως π.χ. νάρθηκα και μπαστούνι.

Ασθενείς των οποίων τα συμπτώματα δεν ελέγχονται με φαρμακευτική και φυσικοθεραπευτική αγωγή και παρουσιάζουν έντονο πόνο και σοβαρή λειτουργική ανικανότητα είναι υποψήφιοι για χειρουργική ορθοπεδική παρέμβαση, με συχνότερη εμφάνιση την αρθροπλαστική ισχίου ή γόνατος.

ΔΗΜΟΦΙΛΕΙΣ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ